Spelregels voor letterliedjes

De bladmuziek in Pimba heeft het formaat van een pdf-bestand. De melodie van Pimba-liedjes wordt in het eerste level genoteerd in hoofdletters. Daarvoor kun je elke gewone tekstverwerker gebruiken. Onder de hoofdletter staat in een nieuwe regel een woord of lettergreep van de liedtekst. Boven de letters staan (in weer een nieuwe regel) waar nodig/wenselijk cijfers als suggestie voor een vingerzetting. Elke regel in de partituur is dus verdeeld in drie bij elkaar horende regels, van boven naar beneden zijn dat: regel voor de vingerzetting, regel voor de toetsennamen, regel voor de liedtekst. Het aantal regels per blad staat niet vast, maar een partituur leest prettig als er niet te veel regels op een blad staan. Ook het aantal bladen staat niet vast, maar Pimba is bedoeld voor kinderen die nog niets weten of kunnen, dus het is verstandig om je te beperken tot kleine, overzichtelijke partituren. 

Bovenin de pagina staat een titel, de artiest/band die het lied bekend maakte. Bovenin is ook ruimte voor de naam van de arrangeur. Uiteraard kan de partituur worden opgeleukt met één of meerdere plaatjes.

De spelregels voor de Pimba-liedjes liggen eigenlijk nogal voor de hand. Je kunt eventueel van het sjabloon gebruik maken (in Pages-, Word- en PDF-formaat). Het pdf-je is niet te bewerken, maar in dat formaat kun je de vormgeving zien zonder dat deze wordt ‘aangepast’ door de verschillende versies van tekstverwerkingsprogramma’s (hoewel sommige fonts misschien niet altijd correct worden weergegeven). Vaak is het tijdbesparend om een 'blokje' van drie regels een paar keer in een nieuwe pagina te plakken en dit als uitgangspunt te gebruiken voor de partituur. Dit sjabloon is in de loop van meerdere jaren ontwikkeld en is meestal goed bruikbaar, maar je kunt natuurlijk ook je eigen lettertypes en -groottes kiezen. Vaak is het tijdbesparend om een 'blokje' van drie regels een paar keer in een nieuwe pagina te plakken en dit als uitgangspunt te gebruiken voor een nieuwe partituur. Hetzelfde geldt voor het gebruik van kleuren. Rechtsonder staat het logo van PimbaPiano in het sjabloon. Dit wordt automatisch door het CMS gegenereerd en toegevoegd aan elke partituur. Als je het sjabloon gebruikt, vergeet dan niet dit logo te verwijderen.

Over de melodie
Probeer de letters zo te spatiëren dat het geheel wat overeenkomt met het ritme van de melodie: lange klanken worden gevolgd door een ruime spatie, terwijl korte klanken dichter bij elkaar staan.  In de praktijk kan dat best lastig zijn, als een korte klank een lettergreep heeft met veel lettertekens, bijvoorbeeld het woord ‘dicht-bij’, als ‘dicht’ heel kort is, en ‘bij’ wat langer. Een heel enkele keer gebruikt Pimba boogjes om kinderen te helpen een structuur te herkennen en een aantal letters als een groepje te begrijpen/onthouden. Deze boogjes moet je vaak in een aparte laag/layer plaatsen om te voorkomen dat ze de layout van de overige regels verstoren (dikte van de boogjes 1 of 2 pt ). 
Vermijd het gebruik van zwarte toetsen, maar als je ze incidenteel toch nodig hebt, gebruik dan de Engelse manier van schrijven, dus F♯ en B♭ in plaats van Fis en Bes. Je kunt beide symbolen kopiëren vanuit het sjabloon, of ze opzoeken in je eigen tekstverwerker. En voor de volledigheid: een mol= Alt + 9837 en een kruis= Alt + 9839.

Over de liedtekst
Meestal zal er bij elke letter van de melodie één lettergreep staan. Als een woord bestaat uit meerdere lettergrepen, worden deze verbonden met een liggend streepje, zoals in lief-des-dro-men. Als één lettergreep wordt gezongen over meerdere letters (‘noten’) worden streepjes gebruikt, bijvoorbeeld ‘ik kan je niet ver-ge - - - - - -ten.

Over de vingerzetting
De Pimba-notatie in het eerste level is bedoeld voor kinderen die nog niets weten/kunnen. Een enkele keer kan een suggestie voor een vingerzetting behulpzaam zijn, maar alle kinderen zijn anders. En vaak zijn er meerdere handige vingerzettingen. Op basis van ervaring zul je ongetwijfeld weten wanneer een kind gebaat is bij tips voor vingerzettingen. Spaarzaam gebruiken, lijkt een zinvol devies.

Over de plaatjes
Er zijn heel wat mogelijkheden om een partituur aantrekkelijk te maken met plaatjes: links of rechts bovenin, of links onderin. Of kleine afbeeldingen tussen twee regels. Of naast één of meerdere korte regels. Of als een grotere, wat transparante afbeelding. Behalve deze plaatjes kun je ook afbeeldingen gebruiken om de partituur te verduidelijken met een pijltje, of met de eerder genoemde boogjes. 

Over vormgeving  
Het komt de leesbaarheid zeer ten goede als de regels in een Pimba-partituur niet te dicht op elkaar staan. Hieronder zie je wat cijfers en keuzes die Pimba hierin gemaakt heeft, maar … neem het allemaal niet te letterlijk. Veel hangt af van de lengte van het liedje, het aantal regels per pagina en van je eigen voorkeuren. Hieronder zie je als indicatie een opsomming van gegevens die resulteert in  een prettig leesbare Pimba-partituur.

Elke liedregel bestaat uit 3 regels: een regel voor de vingerzetting, een regel voor de toetsennamen en een regel voor de liedtekst):

  • lettertype en grootte van de vingerzettingen <cambria regular 12 pt> (schreefletter)
  • regelafstand van vingerzettingregel naar de regel met de toetsennamen <0,8 pt>
  • lettertype en grootte van de toetsennamen <arial vet 20 of 22 pt> (schreefloos)
  • regelafstand van toetsennamenregel naar de regel met de liedtekst<1 pt ?>
  • lettertype en grootte van de liedtekst <Arial standaard 12pt rood> (schreefloos)
  • afstand naar volgende regel <± 22 pt>

Bij de overgang van pimba.nl naar PimbaPiano.com is gekozen voor Luckiest Guy en Albert sans en Noto music als fonts. Je bent van harte uitgenodigd om je hieraan te conformeren, maar voel je vooral niet verplicht! 

Over de logo’s:
Het kan handig zijn om je logo te vergrendelen op een aparte laag. Vaak is het prettig om dit ook met andere afbeeldingen te doen. Het CMS van PimbaPiano genereert automatisch een PimbaPiano-logo rechts onderin. Uiteraard kun jij een ander hoekje gebruiken om je eigen gegevens/beeldmerk als arrangeur te plaatsen. (En vergeet niet om het PimbaPiano-logo te verwijderen.)

Tenslotte
Pimba-partituren zijn bedoeld voor het allereerste begin. Partituren van het eerste level hoeven niet lang te zijn, als ze maar juist dat ene onderdeel van dat leuke liedje geven. Meestal is één pagina op A4 formaat genoeg, maar voel je vrij om een langer deel van het liedje te beschrijven.